Pytania dotyczące planów budowy Ekoelektrociepłowni Zadębie nadesłane przez Pana Krzysztofa Kowalika z Fundacji Jawny Lublin. Odpowiedzi na pytania udzielił Prezes Zarządu CNT S.A. Pan Jacek Taźbirek.
1. Chciałbym się dowiedzieć na jakim etapie są prace nad utworzeniem spalarni w Lublinie?
Projekt jest na etapie uzyskiwania warunków realizacji przedsięwzięcia, wydawanych przez uprawnione do tego organy i instytucje.
2. Chodzą pogłoski, że chcą się Państwo wycofać z tej inwestycji? Na ile są one prawdziwe?
Nie podejmuję się komentowania jakichkolwiek pogłosek. Informuję, iż CNT S.A. prowadzi postępowanie, którego celem jest uzyskanie wszelkich wymaganych prawem decyzji i pozwoleń a w efekcie ich otrzymania wybudowanie Ekoelektrociepłowni Zadębie.
3. W jaki sposób planowane jest sfinansowanie budowy zakładu? Konkurencja stara się pozyskać środki z NFOŚIGW, jednak Państwa inwestycji na liście nie widzę.
Podtrzymuję składane już oświadczenia, iż CNT S.A. jest przygotowana do sfinansowania inwestycji z własnych środków. Decyzję o źródłach finansowania podejmować będę po zakończeniu procedur administracyjnych w chwili, kiedy będzie możliwe stworzenie precyzyjnego harmonogramu realizacji projektu.
Informuję ponadto, że CNT S.A. nie ubiegała się o pozyskanie finansowania z NFOS w ramach dotychczasowych programów wsparcia.
Pozostałe pytania i odpowiedzi:
ZDROWIE MIESZKAŃCÓW I JAKOŚĆ POWIETRZA W LUBLINIE PO URUCHOMIENIU NOWEGO ŹRÓDŁA – EKO ELEKTROCIEPŁOWNI ZADĘBIE
Jakość powietrza to dzisiaj jeden z głównych problemów cywilizacyjnych, a zabiegi o jego poprawę stanowią istotne wyzwanie dla wielu samorządów. W działania ograniczające zanieczyszczenie powietrza wpisują się nowoczesne elektrociepłownie, wykorzystujące ekologiczne źródła energii. Instalacja w Lublinie, przekształcająca rocznie w energie elektryczną i ciepło około 98 – 150tys. ton paliwa z odpadów, umożliwi redukcję węgla w systemowym ciepłownictwie, pozwoli również spółce miejskiej LPEC dalej rozwijać się w kierunku efektywnej sieci ciepłowniczej opartej w pewnej części na ekologicznym źródle kogeneracyjnym. Dla mieszkańców Lublina oznacza to wielki krok milowy w kierunku dbałości o środowisko i zdrowie.
Planowane nowe źródło energii zaspokoi tzw. podstawę ciepłowniczą, co w praktyce oznacza, iż mieszkańcy korzystać będą mogli z jednego, niskoemisyjnego, ekologicznego i tańszego źródła energii przez 6-7 miesięcy w roku.
JAK TO WYGLĄDA W INNYCH MIASTACH W KTÓRYCH DZIAŁAJĄ JUŻ TEGO TYPU INSTALACJE?
Pozytywny wpływ na środowisko, nowych źródeł kogeneracyjnych wykorzystujących paliwa alternatywne jest widoczny w miastach, gdzie zdecydowano się na wprowadzenie tego rozwiązania jako podstawowego źródła ciepła dla miejskich sieci ciepłowniczych, w miejsce mocno wyeksploatowanych źródeł węglowych. Zmiany odczuwalne są m.in. w Poznaniu, gdzie na koniec 2016 roku, została uruchomiona instalacja ITPOK. Porównując średnioroczną ilość pyłu PM10 w powietrzu wynoszącą 31,3 w 2015 roku do 2021, kiedy to średnioroczna ilość pyłu PM10 wynosiła 23,9 widać wprost poprawę jakości powietrza. Dodatkowo zmniejszyła się ilość dni z przekroczeniem dobowym z 55 w 2015 do zaledwie 25 w 2021 roku.
W JAKI SPOSÓB OSZACOWANO PRZEPUSTOWOŚĆ INSTALACJI, SKORO OBECNIE LUBLIN I NAJBLIŻSZE GMINY PRODUKUJĄ OK. 160-180 TYSIĘCY TON ODPADÓW, A POZIOM RECYKLINGU MA WYNOSIĆ DO 65% W 2035r.?
Projekt zakłada budowę tańszego i niskoemisyjnego źródła energii dla Miasta i mieszkańców. Wielkość instalacji dostosowana została zatem do potrzeb Miejskiej Sieci Ciepłowniczej Lublina – przy projektowanej przepustowości, Eko Elektrociepłownia Zadębie będzie w stanie zapewnić tzw. podstawę ciepłowniczą, co w praktyce oznacza, iż przez okres ok. 6-7 miesięcy w roku, miasto Lublin i jego mieszkańcy będą korzystać tylko z tańszego i ekologicznego ciepła wytworzonego w instalacji.
Wg. GUS, ilość odpadów wytwarzanych przez mieszkańców Polski, wzrasta nawet o 5-6 % (w skali kraju) rocznie, co oznacza, że w perspektywie 20 lat tzn. po 15 latach pracy instalacji, ilość ta (wyjściowo 56 kton) może wzrosnąć nawet do 150 – 160 kton, co będzie bliższe prawdy w kontekście średniej produkcji per capita w PL (na rok 2020: kraj – 340/kg/rok, a Lublin 260 kg/rok). Informacyjnie średnia UE to 480 kg/rok. Wzrost nie powinien przekroczyć średniej UE – osiągnięcie tego poziomu oznaczałby praktycznie podwojenie ilości wytwarzanych w Lublinie odpadów. Należy także pamiętać, iż cykl życia podobnych instalacji to 35-50+ lat.
Jednostka wytwarzać może ok. 45MW energii cieplnej i ok. 16MW energii elektrycznej, oznacza to, iż planowana inwestycja dostarczy do miejskiej sieci ciepłowniczej do 1 419 120 GJ ciepła rocznie, co stanowi około 30% całkowitego zapotrzebowania sieci na ciepło.
Moc ciepłownicza zainstalowana Eko Elektrociepłowni Zadębie, określona została na 45 MW, źródła ciepła zaopatrujące miejską sieć LPEC deklarują moc zainstalowaną wynosząca 931 MW. Nieduża moc ciepłownicza Eko Elektrociepłowni Zadębie, w porównaniu z istniejącymi źródłami ciepła, może umożliwić dostarczenie znaczącej części ciepła do miejskiej sieci ciepłowniczej.
Ponadto miasto i mieszkańcy mogą stać się beneficjentami tańszej energii elektrycznej, która zasilić może w prąd budynki użyteczności publicznej, m.in. szkoły, przedszkola, szpitale, teatry, czy też komunikację miejską i oświetlić ulice Lublina.
Elektrociepłownia będzie także elastyczna, jeśli chodzi o kaloryczność paliwa. Jest to odzwierciedlone w tzw. diagramie spalania instalacji. W praktyce pozwala ona na przekształcenie w energię odpadów o różnej kaloryczności od 6,5 MJ/kg do 16 MJ/kg (wydajność zależnie od kaloryczności zakładamy: przy 16MJ/kg to 98 a 150kton przy 12,5MJ/kg). Kaloryczność wzrasta i będzie wzrastać m.in. ze względu na coraz wyższe wymagania co do recyklingu oraz wzrost konsumpcji w regionach rozwijających się. To jest tendencja potwierdzona w skali europejskiej i krajowej.
SKĄD BĘDĄ POCHODZIĆ ODPADY – PALIWO TRAFIAJĄCE DLA INSTALACJI?
Paliwo, stanowić będą odpady komunalne nienadające się do recyklingu, wytwarzane przez mieszkańców Lublina i gmin ościennych. Pochodzić będą zatem stąd, skąd już dzisiaj są zbierane i transportowane do instalacji MBP Kom-Eko, przy ul. Mełgiewskiej. Nie przewiduje się transportu odpadów z innych miast. Transport jest zbyt drogi i będzie drożeć. Przykłady innych polskich miast pokazują, iż nie dostarcza się do tych instalacji odpadów spoza aglomeracji. Należy przy tym podkreślić, iż w świetle obowiązującego prawa, nie można transportować odpadów do tego typu instalacji z innych krajów UE.
Do Eko Elektrociepłowni nie będą trafiać odpady niebezpieczne, przemysłowe czy medyczne. Surowiec dostarczany będzie transportem drogowym – około 25/30 aut dziennie, co stanowi niespełna 1% obecnego ruchu w tym rejonie. Paliwo będzie na bieżąco rozładowywane w hermetycznych warunkach i na bieżąco wykorzystywane do produkcji energii. Na zewnątrz instalacji nie będą składowane żadne odpady.
CZY CEMENTOWNIE NIE SĄ W STANIE „ROZWIĄZAĆ PROBLEM ODPADÓW NIENADAJĄCYCH SIĘ DO RECYKLINGU”?
Cementownie z uwagi na prowadzony proces wypalania materiałów (produktu) cementowych nie przyjmują wszystkich odpadów. Typowo wykorzystywane są wyselekcjonowane frakcje RDF o ściśle kontrolowanym składzie. RDF i preRDF powstałe w wyniku przetwarzania odpadów komunalnych stanowią niewielki udział odpadów wykorzystywanych w cementowniach. Warto też zwrócić uwagę, że cementowanie nie prowadzą termicznego przetwarzania odpadów z odzyskiem energii w takim stopniu jaki ma miejsce w przypadku dedykowanych instalacji. Oznacza to, że dedykowane instalacje termicznego przekształcania odpadów są bardziej optymalnym sposobem zagospodarowania odpadów.
Często spotykamy się z tezą, iż problemy odpadów w Lublinie nie ma, ponieważ odpady wywożone są do Cementowni w Chełmie.
Cementownie nie są rozwiązaniem systemowym dla gospodarki odpadami komunalnym, z kilku powodów:
• Cementownie wykorzystują paliwo RDF głównie pochodzenia przemysłowego jako dodatek do węgla. Odpady komunalne mają zbyt niestabilny skład i zbyt niską kaloryczność (wymagają drogiego procesu przygotowania).
• Cementownia działa na zasadach biznesowych i de facto ustala ceny opierając się na regule – „kto da więcej za tonę”. Kontrakty z Miastami są krótkoterminowe, co w praktyce oznacza, iż Lublin w najbliższej perspektywie może stanąć przed wielkim wyzwaniem.
• W Polsce brakuje instalacji do zagospodarowania odpadów nienadających się do recyklingu dla około 4,5 mln ton w perspektywie dekady. Na konieczność rozwoju tego typu źródeł energii wskazuje rządowa strategia dla ciepłownictwa.
• Zgodnie z polityką Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, zwłaszcza w obecnej sytuacji geo-politycznej, priorytet w wykorzystaniu odpadów jako de facto paliwa odnawialnego produkowanego przez mieszkańców mają instalacje zasilające miejskie sieci ciepłownicze.
JAKIE RODZAJE ODPADÓW MIAŁYBY TRAFIAĆ DO INSTALACJI?
Będą to „nie nadające się do recyklingu” frakcje odpadów komunalnych oraz tzw. PreRDF – czyli paliwo z odpadów komunalnych przesortowane w lokalnych sortowniach. Jest to zgodne z krajową i Europejską polityką gospodarki o obiegu zamkniętym. Zgodnie z obowiązującym prawem, od 2030 roku frakcje te nie będą mogły być składowane w ilości większej niż 10%.
Instalacja nie będzie przyjmować odpadów niebezpiecznych bądź medycznych.
DLACZEGO NIE MOŻNA SKŁADOWAĆ ODPADÓW?
Zmieszane odpady komunalne wytwarzane przez mieszkańców trafiają obecnie w Polsce do instalacji MBP (mechaniczno – biologiczne), a ostatecznie znacząca ich część na składowiska. Z perspektywy ochrony środowiska oraz efektywności wykorzystania odpadów, składowanie należy do najgorszych sposobów zagospodarowania. Jest także jedną z najbardziej kosztownych metod oraz najbardziej szkodliwą dla środowiska. Ponadto, przepisy Unijne zakazują składowania tzw. frakcji energetycznej odpadów (odpadów o wartości opałowej powyżej 6 MJ) oraz sukcesywnie ograniczają ilość składowania odpadów komunalnych, ostatecznie do jedynie 10% do 2030 roku. Alternatywnym sposobem zagospodarowania zmieszanych odpadów nienadających się do recyklingu jest ich wykorzystanie jako surowiec energetyczny, do produkcji energii elektrycznej i ciepła.
CZY FUNKCJONOWANIE INSTALACJI NIE OGRANICZY RECYKLINGU?
Eko Elektrociepłownia odzyskująca energię z odpadów jest jednym z elementów systemu gospodarki odpadami – jednym z ostatnich jego ogniw i jest w pełni zgodna z recyklingiem. Do instalacji będzie trafiać wyłącznie paliwo pochodzące z odpadów nienadających się do recyklingu oraz tzw. frakcja resztkowa po procesach sortowania. Dzięki tego typu obiektom odpady nie są deponowane na składowisku, a wykorzystywane jako ekologiczne źródło użytecznej energii elektrycznej i ciepła dla mieszkańców.
CZY INSTALACJE TEGO TYPU SĄ BEZPIECZNE DLA OTOCZENIA?
Każdy z nas chce mieszkać w przyjaznym, czystym i bezpiecznym otoczeniu. W to założenie wpisują się elektrociepłownie odzyskujące energię z odpadów. Aby się o tym przekonać nie trzeba jechać do Berlina, Paryża czy Kopenhagi. Wystarczy wizyta w Koninie, Białymstoku, Szczecinie, Rzeszowie, Krakowie czy Bydgoszczy. Mieszkańcy tych miast również mieli pytania i wątpliwości przed budową. Z czasem okazało się, że obawy były bezpodstawne z racji bardzo wysokich standardów bezpieczeństwa ekologicznego tych instalacji. Instalacja przekształcająca rocznie w energie elektryczną i ciepło około 98 – 150tys. ton paliwa z odpadów umożliwi redukcję węgla w lubelskim systemie ciepłowniczym. Dzięki zaawansowanym technologiom wartym kilkaset milionów złotych, instalacje produkujące energię z odpadów należą do źródeł niskoemisyjnych. Spełniają znacznie bardziej rygorystyczne normy niż elektrociepłownie konwencjonalne opalane węglem, biomasą czy gazem. Ponadto funkcjonowanie spalarni jest monitorowane online w trybie ciągłym przez służby ochrony środowiska. System automatycznie uniemożliwia jakiekolwiek przekroczenia. Cały proces technologiczny przebiega w pełni hermetycznych warunkach, bez uciążliwych zapachów na zewnątrz instalacji.
JAKIE JEST STANOWISKO RZĄDU I MINISTERSTWA KLIMATU W KWESTII PODOBNYCH INSTALACJI?
Rozwój instalacji do odzysku energii w Polsce jest jednym ze strategicznych założeń dokumentów rządowych związanych z transformacją w kierunku gospodarki niskoemisyjnej i zrównoważonej. Wykorzystywanie na szerszą skalę ciepła z odpadów komunalnych zakłada m.in. projekt „Strategii dla ciepłownictwa do 2030 r. z perspektywą do 2040 r.” Jednocześnie instalacje tego typu są niezbędne dla domknięcia systemu gospodarki odpadami związanej z Gospodarką Cyrkularną – opartą na recyklingu jako priorytecie. Docelowo w roku 2035 poziom recyklingu ma osiągnąć w skali kraju 65%. Pozostałe frakcje powinny zostać wykorzystane jako paliwo, gdyż składowanie ma być w zasadzie zlikwidowane (ograniczenie do maks. 10% w perspektywie 2030 roku). NFOŚiGW wspiera także tego typu projekty – w 2022 roku to kwota 3mld PLN.
CZY PROJEKT JEST ZGODNY Z PLANEM GOSPODARKI ODPADAMI WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO NA LATA 2016-2022?
Inwestycja jest zgodna z dokumentami na poziomie krajowym – zarówno prawodawstwem jak i dokumentami strategicznymi dotyczącymi strategii w zakresie Gospodarki o obiegu zamkniętym (np. wparcie NFOSiGW w postaci dotacji i pożyczek) jak i np. polityki energetycznej Państwa. Co za tym idzie również z przyszłymi planami gospodarki odpadami na poziomie Województwa.
CZY INSTALACJA WYTWARZAĆ BĘDZIE TAŃSZĄ ENERGIĘ?
Według danych Urzędu Regulacji Energetyki za 2020 rok średnia cena ciepła produkowanego w Polsce z odpadów komunalnych wyniosła 34,91 zł/GJ i była tańsza o około 20 % od węgla kamiennego (43,88 zł/GJ) oraz o ponad 30% od gazu ziemnego (53,64 zł/GJ). Należy podkreślić, że dane nie uwzględniają drastycznych wzrostów cen węgla i gazu w 2022 roku.
Wzrost cen emisji CO2 oraz wzrost cen paliw takich jak węgiel, gaz czy ropa naftowa, szczególnie w obecnym położeniu geopolitycznym, przekłada się na wzrost opłat dla mieszkańców za energię i ciepło pochodzącą ze źródeł konwencjonalnych. Planowana Eko Elektrociepłownia wykorzystywać będzie tańszy, ekologiczny, lokalny i odnawialny surowiec do produkcji energii jakim są odpady nie nadające się do recyklingu. Ponadto Instalacja w perspektywie następnych lat nie będzie obciążona kosztami związanymi z handlem emisjami CO2, co pozwoli zaproponować konkurencyjne, stabilne ceny wytwarzania ciepła, a w konsekwencji wpłynie pozytywnie na stabilizacje opłat ponoszonych przez mieszkańców za energię cieplną. Jest to istotne z perspektywy funkcjonowania i rozwoju miejskiej sieci ciepłowniczej, która przyczynia się do poprawy jakości powietrza.
CZY FAKTYCZNIE BĘDZIE TANIEJ DLA MIESZKAŃCÓW?
Eko Elektrociepłownia przy ul. Tyszowieckiej w Lublinie będzie tańszym i niskoemisyjnym źródłem energii. Stanowi ona odpowiedź na rosnące ceny węgla i gazu oraz potrzebę wykorzystywania przyjaznych środowisku technologii w porównaniu z instalacjami konwencjonalnymi. Dzięki realizacji projektu Lublin ma szansę zdywersyfikować źródła energii i uniezależnić się od drożejącego gazu czy węgla – obecnie stosowanych paliw do produkcji ciepła dla Miasta i mieszkańców. Instalacje wykorzystujące ekologiczne paliwo z odpadów komunalnych, nie są obecnie obciążone kosztami emisji CO2, co tym bardziej pozwoli zaproponować odbiorcom ciepła sieciowego konkurencyjne i stabilne ceny.
JAKĄ TECHNOLOGIA BĘDZIE WYKORZYSTYWANA W ELEKTROCIEPŁOWNI?
W Europie funkcjonujące od ponad 50 lat, instalacje termicznego przekształcania odpadów w 95% wykorzystują rusztową technologię spalania najnowszych generacji, które są zoptymalizowane dla najsprawniejszej produkcji energii elektrycznej i ciepła, a sam proces realizowany jest w pełni kontrolowalnych warunkach bezpiecznych dla środowiska i otoczenia. Tego typu instalacje wyposażone są również w system stałego monitoringu procesu technologicznego oraz emisji zanieczyszczeń dostępny na bieżąco dla mieszkańców i określonych służb ochrony środowiska (np. WIOŚ). System automatycznie uniemożliwia jakiekolwiek przekroczenie restrykcyjnych norm emisyjnych. Sprawdzone i nowoczesne rozwiązania, oparte o tzw. standardy BAT (Najlepsze Dostępne Techniki) ma wykorzystywać również projektowana elektrociepłownia w Lublinie.
Instalacje termicznego przekształcania odpadów działające np. w Wiedniu prowadzą proces w układach wyposażonych w ruszty schodkowe, przy zachowaniu wymogu utrzymania temperatury spalin powyżej 8500C przez co najmniej 2 sekundy. Analogiczna technologia zostanie zastosowana w planowanej Eko Elektrociepłowni Zadębie. Warunki pracy i osiągane parametry instalacji Wiedeńskich, jak i planowanej Elektrociepłowni Zadębie, spełniają wszystkie wymagania obowiązujących przepisów, jak również technologia planowana do zastosowania ECZ spełnia najwyższe wymagania BAT.
Uciążliwości zapachowe są mitem w odniesieniu do instalacji odzyskujących energię z odpadów, o czym można przekonać się odwiedzając choćby jeden z funkcjonujących tego typu obiektów w Polsce. Ponadto odpady rozładowywane są w zamkniętej hali. Stamtąd trafiają bezpośrednio do bunkra, a następnie na ruszt. Specjalny system podciśnienia zapobiega wydostawaniu się zapachów na zewnątrz instalacji. Powietrze do procesu spalania pobierane jest bezpośrednio z wnętrza hali i bunkra, co skutecznie uniemożliwia jakąkolwiek emisję zapachów na zewnątrz.
Elektrociepłownie odzyskujące energię z odpadów podlegają najbardziej rygorystycznym normom emisji spośród wszystkich instalacji energetycznych. Zaawansowane rozwiązania technologiczne sprawiają, że do atmosfery trafiają oczyszczone spaliny, dla których wymagania jakościowe są wielokrotnie bardziej restrykcyjne niż dla instalacji spalających węgiel czy inne paliwa kopalne. Każdy może sprawdzić na bieżąco rzeczywiste poziomy emisji tego typu instalacji, choćby za pomocą stron internetowych.
CO DZIEJE SIĘ Z MATERIAŁAMI POZOSTAŁYMI PO PROCESIE SPALANIA?
Żużel w ilości do ok. 22-25% inicjalnej masy odpadów oraz popioły pozostałe po procesie spalania zagospodarowywane będą poza terenem instalacji. Żużel poddany waloryzacji może zostać wykorzystany w budownictwie drogowym; są one produktem obojętnym i w pełni bezpiecznym. Popioły z tego typu polskich elektrociepłowni, stanowiące jedynie około 2% ich łącznej przepustowości, są przetwarzane w specjalistycznych zakładach (w Polsce to np. firma MOBRUK SA), są także stosowane m.in. w rekultywacji sztolni w Niemczech.
DLACZEGO TA LOKALIZACJA?
Koncepcja zakłada powstanie ekologicznej elektrociepłowni przy ul. Tyszowieckiej 12 w Lublinie. Jest to obszar przemysłowy, oddalony od zabudowań mieszkalnych. Teren posiada niezbędną infrastrukturę techniczną, w tym doskonałe połączenia drogowe. Instalacje do odzysku energii z odpadów charakteryzują się dużą kompaktowością i maksymalnie zoptymalizowanym wykorzystaniem powierzchni.
CO ZYSKUJE LUBLIN DZIĘKI INWESTYCJI?
• poprawę bezpieczeństwa energetycznego miasta przez powstanie lokalnego źródła energii elektrycznej i ciepła
• domknięcie systemu zagospodarowania odpadów – rozwiązanie problemu odpadów nienadających się do recyklingu
• ekologiczne źródło energii
• tańszą energię cieplną dla mieszkańców
• stabilizacja cen za zagospodarowanie odpadów
• poprawa jakości i ograniczenie zanieczyszczenia powietrza poprzez ograniczenie emisji do powietrza z konwencjonalnych źródeł energii na węgiel czy gaz
• Brak obciążenia w budżecie miasta dzięki zaangażowaniu środków inwestora prywatnego – inwestycja to koszt około 1 000 mln PLN.